Art Office

De blik op het boerenbestaan is vaak gekleurd door clichés. Eén daarvan betreft de koe in het landschap; vanuit dat cliché schreef Wapke Feenstra een plan om denkbeelden over het platteland te gaan inventariseren en doorgronden. Dit onderzoek wilde ze gaan uitvoeren in traditionele agrarische regio’s die nu een transitie in gang zetten naar kringlooplandbouw. Ze ging op zoek naar verhalen in lokale archieven en familiealbums op boerderijen. Hoe is hun boerenleven ooit vastgelegd, wie ziet wat door welke lens? Zo’n studie vertelt over de (koloniale) geschiedenis van polders, zuivelhandel, landschapsbeheer, over hoe het idee van ‘het goede leven’ is veranderd. Het vertelt niet alleen over ons beeld van de koe, en daarmee over onze blik op de natuur. Er ligt ook nadruk op het moment van waarde toekenning door zowel consument als producent. Nu de koe en het landschap gaan veranderen, kan de visie van de boer niet ontbreken. Een onderzoek naar (nieuwe) visualisaties van bijvoorbeeld rundveerassen en landschapsbeheer kan ruimte maken voor alternatieve en dekoloniserende visies. Dat gaat over meer dan het platteland. We kunnen veel leren van deze Nederlandse transitsituaties waar een re-design traject begint waar ook de wijdere ‘wereld’ voor staat.

Feenstra ontwikkelt al decennia projecten in stedelijke en landelijke omgevingen. Haar werk schuift in en uit de kunst door lokale kennis in de directe fysieke en mentale omgeving aan te boren. Ze is medeoprichter van Myvillages, een internationaal ruraal netwerk en wil de urban gaze doorbreken. Feenstra exposeerde in Guangzhou, Jakarta, Londen en opende in 2019 in TENT de tentoonstelling Boerenzij. De O&O-commissie waardeert de gedegen en heel eigen praktijk van de kunstenaar waar een grote betrokkenheid uit spreekt, een bijzondere manier om artistiek onderzoek te doen. Een universele problematiek middels een koe aankaarten is goed gevonden en maakt het toegankelijk.

Een klein half jaar trok Feenstra uit voor dit vooronderzoek, waarvoor ze boerderijen bezocht en deskundigen inschakelde. Ze werkt samen met boeren, coöperaties, een historicus, een onderzoekspartner rurale sociologie en projectonderzoekers van de WUR en Rural Imaginations bij de UvA. Dit O&O-onderzoek was een eerste fase van een langer traject dat vanaf 2024 zichtbaar wordt in tentoonstellingen in het Van Abbe Museum en het Nieuwe Instituut, en in lezingen via Myvillages in Slowakije, Duitsland en Italië.