Art Office

Kruiden zijn zo’n vanzelfsprekend onderdeel geworden van ons dagelijks leven, dat we niet stil staan bij hun koloniale verleden. Die geschiedenis zou Pitchaya Ngamcharoen willen vertellen in een theaterervaring met geuren – dit past in een langerlopend onderzoek naar zintuigen. Geur is onderdeel van onze identiteit, stelde ze in haar aanvraag, we associëren het met eten, gender, klasse, sociale kenmerken. In het westen wordt dit onderdeel van menselijkheid negatief bekeken, terwijl geur zo belangrijk kan zijn in onderlinge relaties. Ngamcharoen: “Kunnen we de sociale kant van geur gebruiken om een leeromgeving te bouwen in een theatrale vorm? Wat kunnen we doen om ons te dekoloniseren en meedoen in ruiken? Hoe kan een ‘immersive theatre’ worden toegepast in het dagelijks leven? Kan een mens als een kruid worden beschouwd?”

Ngamcharoens multimediale praktijk gaat over hoe mensen voorwerpen, dieren of relaties gebruiken om verlangens of herinneringen op te bouwen. Haar olfactorische projecten gebruiken geur voor oriëntatie, desoriëntatie, het vormen van ruimte en samenzijn. Daarmee beoogt ze een bevrijding van de westerse visuele blik, waar ogen en oren worden verondersteld de waarheid in pacht te hebben. In het wegpoetsen van geur in de westerse hegemonie van de blik noemt ze deodorisering als koloniserende strategie. Die term en benadering in de aanvraag spraken de O&O-commissie aan die dit een waardevolle project vond.

Ngamcharoen begon haar onderzoek door zich te verdiepen samen met kunstenaars en experts. Wat betekent het om iets nieuws te proeven, waarom verlangen mensen naar smaakervaringen. Met performers verkende ze verhalen over geur, en ontdekte verwantschappen met de ongrijpbaarheid in poëzie en met de lichamelijkheid in dans. Het resulteerde in het theaterstuk Traces in een huis in Oud-Charlois. De voorstelling ging over verhalen, herinneringen, gebeuren, geuren die de bezoekers inademden en waar ze op reageerden. Het leerde Ngamcharoen, die geen theaterachtergrond heeft, manieren van co-creatie bij thema’s rond sociale relaties.