Art Office

In een tijd waarin succes en slagen en zekerheid zo worden aangeprezen dat mensen zich in een bijbehorend eenrichtingsverkeer bewegen, bestaat er maar weinig waardering voor twijfel of stappen terug. Toch is dat wel van belang, schreef Victor Santamarina in zijn O&O-plan, en kunst kan dat verbeelden. Hij citeerde filosoof Agamben die stelde dat elke scheppingsdaad ook een keuze kan zijn om iets niet uit te voeren, een stadium tussen zijn en niet zijn. Op die gedachte entte Santamarina het voornemen om de mogelijkheid-van-het-niet-zijn te vertalen in sculpturale giettechnieken, processen omkerend. Zo wilde hij momenten of vormen tonen die nog onaf zijn en openstaan voor alle mogelijkheden: de wordingsdaad opschortend, als daad van verzet. Met zulke gestolde uitingen van aarzeling, van ambiguïteit, wilde hij reageren op de maatschappelijke dwang dat we altijd maar assertief moeten handelen, in “een noodtoestand van overdeterminatie: zekerheid, precisie, prestatie, uitvoering. Ik wil strategieën ontwikkelen die in tegenspraak zijn met de kapitaaldiscipline en die in de creatieve handeling een levensbevestigend potentieel herkennen.”

Beeldhouwer Santamarina experimenteert met installaties waar het maakproces en tussenstadia onderdeel van zijn. Deze presenteert hij bij galeries en kunstruimtes, in Madrid en in Rotterdam, en site-specific zoals bij Buitenplaats Brienenoord buiten en bij A Tale of a Tub waar hij in 2019 het O&O-onderzoek ‘kwabkraak’ toonde. Dat was een sculpturale stolling van gedachten en dromen en het verwees naar de kwabstijl uit de 17e-eeuwse edelsmeedkunst. Graag honoreerde de O&O-commissie ook dit nieuwe plan met een gewaardeerde non-technische aanpak en conceptuele werkwijze van een kunstenaar die spannend subtiel werk maakt.

Het onderzoek zou worden uitgevoerd in een tijdsbestek van vijf maanden. Santamarina begon met het mengen van gegoten metaal met precaire materialen zoals was, klei, gips of staal en houtresten. De vormen en volumes die ontstonden, liet hij bepalen door de formatieve stadia van het proces. Daarin zijn elementen te herkennen zoals de mallen, gereedschappen of werktafels. Deels deed hij deels dit in Rotterdam, deels tijdens een experimentele residentie bij de Fonderia Battaglia in Milaan, een zeer oude bronsgieterij die niet meedoet aan de competitie en efficiëntie van moderne technologieën – een reden dat dit bedrijf hem aansprak. Het resultaat van dit onderzoek zou hij delen in een publiek evenement in zijn studio of in een tentoonstellingsruimte in Rotterdam.