Met de Praktijkbijdrage kun je maximaal 2500 euro aanvragen voor een project met een publiek karakter. Al honderden Rotterdamse kunstenaars maakten gebruik van de laagdrempelige regeling die nu één jaar bestaat. Maar waar let de adviescommissie eigenlijk op bij het beoordelen van je aanvraag? En wat viel hen in dit eerste jaar op? Adviseurs Ibrahim Alaoui Chrifi, Gracia Khouw, Frits Wielders en Romy Muijrers geven een inkijkje in het proces.

Een passie voor kunst en cultuur: dat is wat deze vier adviseurs voor de Praktijkbijdrage in ieder geval gemeen hebben. Ook zijn ze al jaren werkzaam in de culturele sector: Frits is adviseur cultuuronderwijs, Gracia en Romy zijn beeldend kunstenaar en Ibrahim is werkzaam bij het Stimuleringsfonds. Het adviseren doen ze, kortom, naast hun drukke baan en bestaan. ‘Het is ontzettend leuk om op deze manier van dichtbij te zien welke kunstenaars opkomen’, aldus Ibrahim.

De Praktijkbijdrage is in 2023 in het leven geroepen om Rotterdamse kunstenaars laagdrempelig en snel een financiële impuls te geven. ‘Ik heb bij veel organisaties gewerkt en de meeste regelingen kennen veel eisen en voorwaarden’, licht Ibrahim toe. ‘Deze regeling is relatief eenvoudig. Dat geeft veel ruimte aan de kunstenaar voor eigen interpretatie: hoe kan die de bijdrage gebruiken om de eigen kunstpraktijk te versterken?’

Als kunstenaar herkent Romy de eenvoud van deze aanvraag. ‘Bij andere instanties moet je vaak hele uitgebreide projectvoorstellen indienen’, zegt ze. ‘Maar bij de Praktijkbijdrage is het heel overzichtelijk: wat wil je maken, wat wil je laten zien, welk publiek wil je bereiken en hoeveel tijd denk je eraan kwijt te zijn. Dat maakt het niet alleen voor de kunstenaar overzichtelijk, maar ook voor ons als adviseur.’

Fruits de Mer van Eddy Kaijser is gemaakt van zwerfafval uit het Oude Noorden.

Voorwaarden

Een van de weinige concrete voorwaarden is, naast dat je als kunstenaar ingeschreven moet zijn bij Art Office, dat het project op een of andere manier publiek moet trekken. ‘Met de Praktijkbijdrage komt er geld bij kunstenaars die iets maken met een publiek karakter’, zegt Frits. ‘In principe is het werk daarmee voor iedereen toegankelijk.’

Deze voorwaarde wordt toch nog wel eens onderbelicht in de aanvraag door kunstenaars, weet Gracia. ‘Ik merk dat er soms misverstanden over zijn’, zegt ze. ‘Het publieke karakter is een harde eis om de bijdrage te ontvangen. Als je iets op een evenement of festival kan doen, dan promoten de betreffende organisaties ook jouw werk. Dat geeft een meerwaarde en werkt positief op de aanvraag.’

Gracia wijst op nog een andere formaliteit die goed is om te weten. ‘De Praktijkbijdrage is bedoeld voor je eigen honorarium bij je eigen project. Als je iets organiseert bij bijvoorbeeld WORM, of een andere plek die van de gemeente Rotterdam al Beeldende Kunst en Vormgeving-gelden ontvangt, dan kun je geen aanspraak meer maken op de Praktijkbijdrage. Op de website van Art Office staat welke plekken dat zijn. In dat geval zou je bij de betreffende instelling een aanvraag moeten kunnen indienen voor je honorarium.’

Hot topics

Al met al worden de meeste aanvragen positief beoordeeld en zijn er in 2023 maar liefst 177 Praktijkbijdragen toegekend. ‘Sommige voorstellen vond ik heel verrassend’, zegt Romy enthousiast over de aanvragen die zij beoordeeld heeft. ‘Ik vind het tof om te zien dat kunstenaars niet alleen met zichzelf bezig zijn, maar sociaal-maatschappelijke projecten organiseren.’

Klimaat, inclusie en identiteit zijn veelvoorkomende onderwerpen, ziet Frits. ‘Hoe we omgaan met de wereld is echt een hot topic bij kunstenaars’, zegt hij. ‘Dat speelde vijf jaar geleden bij andere regelingen nauwelijks.’ Het viel Ibrahim op dat kunstenaars ook veel vaker de samenwerking opzoeken: ‘Soms nodigen kunstenaars andere kunstenaars uit en die versterkten elkaar heel erg.’ Voor Gracia was het vernieuwend dat lastige onderwerpen, zoals de dood, niet geschuwd worden. ‘Dood als thema, dat sprong er voor mij uit.’

Other Entanglements is een performance van Rei Kakiuchi in Het Archief in Rotterdam.

Werkwijze

Los van op enkele concrete voorwaarden, wordt de aanvraag beoordeeld op artistiek-inhoudelijke kwaliteit. De adviseurs hebben zo hun eigen werkwijze als het gaat om de beoordeling daarvan. ‘Allereerst lees ik de tekst nauwkeurig’, zegt Gracia. ‘Daarna zoek ik meer op over de kunstenaar: eerst op de kunstenaarspagina bij Art Office en eventueel op hun eigen website. Ook kijk ik altijd naar de locatie waar het werk te zien zal zijn. Ik maak een kort verslag en al schrijvend kom ik tot de conclusie.’

Ook Ibrahim bestudeert alle informatie grondig. ‘Ik probeer op zoveel mogelijk plekken indrukken op te doen van de kunstenaar’, legt hij uit. ‘Op de kunstenaarspagina, website, portfolio, sociale media: hoe presenteert iemand zich? Ik probeer een zo compleet mogelijke indruk te krijgen. Tijdens de zoektocht schrijf ik alle speerpunten op en kom ik tot een oordeel.’

Daarnaast wordt gelet op de uitvoerbaarheid en financiële haalbaarheid van het idee. ‘Tel alle uren mee die je rondom een project maakt’, tipt Frits. ‘Het inlijsten van je werk, het brengen naar de expositieplek, de uren die je besteedt aan promotie van het event: je kan het allemaal meetellen. En als je die uren vermenigvuldigt met je uurtarief kom je op een honorarium. Ik zie dat kunstenaars soms op een te laag bedrag uitkomen.’

Leerzaam

De adviseurs zijn niet alleen maar kritisch tijdens het lezen, maar leren zelf ook van de aanvragen. ‘Het is heel leerzaam om allemaal nieuwe jonge kunstenaars te leren kennen en me te verdiepen in hun werk’, zegt Gracia. ‘Zonder mijn taak als adviseur was ik waarschijnlijk nooit met hun werk in aanraking gekomen. En het is leuk om allerlei nieuwe plekken te leren kennen waar het werk tentoongesteld wordt, niet alleen in Nederland, maar ook daarbuiten.’

De technieken die gecombineerd worden zijn voor Ibrahim interessant om te zien. ‘Ik zie veel verfrissende dingen voorbijkomen’, zegt hij. ‘Ik vind het heel bijzonder dat kunstenaars vanuit een bepaalde praktijk zich nieuwe technieken uit heel andere disciplines eigen maken en die op een niet-vanzelfsprekende manier combineren. Het vertrouwen daarin is mooi om te zien, ze gaan er echt voor staan.’

De inhoud en betekenisgeving van projecten is iets wat Frits opvalt. ‘Ik ben zeventig en heb al vanaf jonge leeftijd de kunstscene in Rotterdam gevolgd’, lacht hij. ‘Dus ik weet hoe de kunst zich in de afgelopen jaren heeft ontwikkeld. Soms merk ik, als het erg modern is, dat ik echt mijn best moet doen om uit de vage tekst een idee te krijgen over wat ze van plan zijn te maken.’

Romy ziet vooral veel energie terug in de aanvragen. ‘Ik ben echt verrast door de hoeveelheid energie die er leeft’, zegt ze. ‘En dat de kunstenaars erop uitgaan en anderen bij hun werk betrekken. Daar krijg ik meteen zelf zin van om te gaan tekenen.’

The Feast is een kunstzinnig banket van Helen Anna Flanagan dat te zien was in GMK in de Kroatische hoofdstad Zagreb. Het taartsculptuur vormde het middelpunt van het uitgebreide feestbanket.

Tips

De adviseurs hebben inmiddels al zoveel aanvragen gelezen, dat ze goede tips hebben voor kunstenaars die de Praktijkbijdrage nog willen aanvragen.

• Ibrahim: ‘Kijk om je heen en bestudeer werk van anderen. Jonge kunstenaars lijken soms het gevoel te hebben dat ze de eerste zijn die iets ontdekken of doen, terwijl dat lang niet altijd zo is. Het is belangrijk om te weten wat er is en je te vernieuwen. Probeer daarnaast hele abstracte en theoretische taal te vermijden. Sommige aanvragen hebben veel tekst, maar als je kijkt naar het resultaat dan is dat marginaal.’
• Gracia: ‘Als je een idee hebt, ga dan snel op zoek naar een locatie om je werk te presenteren. Zodra je afspraken hebt met de locatie, dan kun je je aanvraag indienen. Dan ben je in ieder geval op tijd met je aanvraag en heb je een houvast om ergens naartoe te werken.’
• Frits: ‘Als je samenwerkt met een andere kunstenaar, dien je ieder je eigen aanvraag in voor je eigen aandeel. Zorg er wel voor dat je tegelijk aanvraagt en naar elkaar verwijst. Op die manier kunnen beide aanvragen gelijktijdig beoordeeld worden.’
• Romy: ‘Sommige kunstenaars wijden heel erg uit of herhalen zichzelf vaak. Ze zeggen daardoor eigenlijk een aantal keer hetzelfde, terwijl het ook in een paar woorden had gekund. Lees daarom goed wat er gevraagd wordt en beperk je antwoord daartoe.’

Meer lezen

• Wil je meer weten over de Praktijkbijdrage? Bekijk de informatiepagina.
• Ben je benieuwd welke projecten tot stand zijn gekomen dankzij de Praktijkbijdrage? Kijk dan op de pagina Toekenningen.
• Wil je meer weten over de ervaringen van kunstenaars met de Praktijkbijdrage? Lees dan dit verslag van Zo doe je dat.

Foto bovenaan: Leaning Sounds van kunstenaarsduo Sweet Scopes op de tentoonstelling Choreographed Events in Garage Rotterdam.