Art Office

In 2011 dook voor het eerst sinds een eeuw weer een wolf op in Nederland. Inmiddels zijn er zelfs enkele roedels. Het leidde meteen tot discussie over eventuele inperking van hun aantal en gebied, merkte Josje Hattink die vervolgens een onderzoeksplan schreef over de veranderende grenzen tussen menselijke en dierlijke leefgebieden. “Nationaal en internationaal wordt de publieke opinie over ‘de natuur’ sterk beïnvloed door de media-aandacht en deze lijkt zelfs doorslaggevend te zijn in de omgang met natuurlijke habitats. Het verhaal van de wolf heeft op vele manieren betrekking op onze huidige samenleving, met vragen over het vaststellen van grenzen en begrenzingen, over het nemen of geven van ruimte en over het onderscheiden van vrienden en vijanden,” aldus Hattink. Met veldonderzoek in natuur- en wildreservaten, bij wildovergangen, omheiningen en andere begrenzingen wilde ze bestuderen hoe dieren en ook mensen systematisch worden gecontroleerd en geobserveerd.

Hattink zette een breed netwerk op van schaapsherders, bosbeheerders, activisten en lokale politici om mee op pad te gaan. Inspiratie haalde ze uit het boek Being a Beast van Charles Foster en ze maakte een serie audio essays die ze entte ze op het radioprogramma Vroege Vogels, waarin zoveel wordt geïnsinueerd dat je vanzelf ziet wat verteld wordt. Ze deed onderzoek naar wolven en legendes, deels in de Franse Pyreneeën. Ze maakte een grote serie tekeningen, nam interviews af, benaderde experts, vond zo een interessante veelstemmigheid van voor- en tegenstanders van de wolf. Verschillende lokale media besteedden op hun beurt aandacht aan haar onderzoek, wat veel reacties, tips en verhalen uitlokte om mee verder te werken. Zo werd ze artist in residence bij Waterwerken op Eiland Brienenoord met een project over de Waterwolf – een direct voortvloeisel van het O&O onderzoek. Zo heeft O&O haar de ruimte gegeven om nieuwe, aansluitende projecten op te zetten. Zo blijft het balletje rollen.

Podcastserie Willens en Wetens de Wolf
De eerste aflevering van haar nieuwste podcastserie, Willens en Wetens de Wolf, is sinds begin oktober 2022 online te beluisteren. Voor deze vierdelige serie trok ze middenin de coronapandemie de vrije natuur in, op zoek naar de wolf en de mens die er het zijne van vindt. In de podcast bekijkt ze wolven door de ogen van mensen. En mensen door de ogen van wolven. In aflevering 1 spreekt ze met mensen die de wolf hebben gezien. Of dénken te hebben gezien. Was het wel echt een wolf?
Beluister de podcast hier.

Josje Hattink
Hattink studeerde aan de KABK in Den Haag, aan de Universiteit Leiden (kunstgeschiedenis), en aan het Piet Zwart Institute. Haar werk was te zien in onder meer galeries, het Nieuwe Instituut in Rotterdam, Stedelijk museum Amsterdam, NEST Den Haag en bij Unfair14. Eerder al zette ze netwerken op voor haar project Drach (2017) met veenarbeiders en geologen, en voor Voice of a Sinking Landscape (2018) met klimaatwetenschappers en de lokale gemeenschap van de Horstermeerpolder.

Willens en Wetens de Wolf is mede tot stand gekomen dankzij een bijdrage uit de regeling Ontwikkeling- en Onderzoekssubsidies (O&O). Met deze bijdrage geeft CBK Rotterdam Rotterdamse beeldend kunstenaars de mogelijkheid hun praktijk verder te ontwikkelen en hun zichtbaarheid te vergroten.