Art Office

Waar beeldende kunst een manier kan zijn om nieuw licht te doen schijnen op andere vakgebieden, kan het ook andersom. Door een gesprek met een automatiseerder kwam Milou van Ham op het idee om haar werkwijze te automatiseren. Ze maakt talige kunstwerken, waarin het woord als beeld een direct verband aangaat met de perceptie van de kijker. Het zijn woorden met minimale interpretatie door de maker, contextloze woorden als vertegenwoordigers van een ding. Hun conceptuele lading concretiseert ze in een cleane beeldtaal met een zorgvuldig samenspel van materiaal, kleur, tactiliteit en vorm. Daarbij ontwerpt ze repeterende patronen zoals gaten boren, arceren, stempelen of prikken. “Dit levert unieke kunstwerken maar is tijdrovend. Daarom wil ik onderzoeken of mijn handmatig geproduceerde, autonome werk ook in een grotere oplage of op groter formaat door een digitaal aangestuurde machine kan worden uitgevoerd, met behoud van het karakter dat ontstaat door de beperkte willekeurigheid (at random beweging) van mijn hand.” Vanuit deze vraag schreef ze samen met automatiseerder Tekke Bosman een stappenplan en deed vooronderzoek naar hard- en software.

Sinds de jaren negentig ontwikkelde Van Ham tal van locatiegebonden installaties, met tekst en woordverzamelingen. Zo voorzag ze Café De Unie in 1998 van scheldwoorden en koosnamen, ontwierp voor het nieuwe Luxor Theater in 2001 een glaswand, maakte in het Utrechtse Kanaleneiland een ontwerp van 13.000 keramische tegels voor de gevels van een appartementencomplex, en verwerkte historische bronnen in portiekramen in de wijk Pendrecht. Daarnaast maakt ze publicaties en toont haar werk in tentoonstellingen. De commissie heeft veel waardering voor haar werk en reageert positief op het voorstel, en vindt het idee van de samenwerking met een softwareontwikkelaar een interessante impuls voor haar praktijk.

Het project begon met het schrijven van software, waarbij de uitdaging hem vooral zat in het schrijven van programmatuur die at random beeld oplevert. Een mens doet dat, op het oog, automatisch. Maar om die natuurlijke willekeur om te zetten in digitale handelingen vergt enorm veel aanpassingen. Bosman kwam daar een eind mee. Vervolgens bleek de beoogde XY-plotter ineens niet meer verkrijgbaar te zijn. Daarop gingen ze alternatieven zoals een Mindstorms-plotter bestuderen, maar dat was toch een mindere optie. Van Ham besloot om het Snijlab te vragen naar hoe zij hun frezen maken en of ze hun kennis daarover konden gebruiken. Dat inzicht, werken met een freesmachine, bood ineens een nieuw perspectief. Ze bestelden een XYZ frees om in februari mee te gaan werken, en dan de software door te ontwikkelen, en volgende stappen te zetten.